THẦY TRẦN ĐẠI TĂNG CỰU GIÁO SƯ TRƯỜNG THPT PHAN CHÂU TRINH QUA ĐỜI

 Thầy Trần Đại Tăng (Nhà thơ Trần Hoan Trinh) sinh năm 1937 Giám học trường TH Phan Châu Trinh Đà Nẵng, giáo viên day môn Toán trường THPT Phan Châu Trinh đã từ trần lúc 15 giờ ngày 6/8/2015 tại nhà riêng 133/18 đường Cao Thắng Đà Nẵng
Lễ nhập quan lúc 21:00 ngày 6/8
Lễ Di quan lúc 6:00 ngày 13/8/2015
Kính cầu nguyện hương linh thầy TRẦN ĐẠI TĂNG vãng sanh cực lạc

  

Để tưởng nhớ đến Thầy, chúng tôi xin giới thiệu bài viết của Hà Khánh Quân đăng trên www.luanhoan.net:

Trần Hoan Trinh

Cùng Những Bài Thơ Tình Trong Lớp Học

 Thú vị với cái tên đề mục “Tình Thơ Trong Cặp Thư Sinh”, bắt gặp trong tập Tình Xanh Mấy Nhánh của nhà thơ Lê Hân, tôi tìm đọc thêm những bài thơ tình viết cho học trò, viết trong tuổi học trò. Gõ vào ô search của yahoo, của Google, tôi đến được rất nhiều trang thơ. Tôi cũng không quên mở những cánh cửa của những sân chơi, mang tên những ngôi trường  danh tiếng một thời.

          Thơ, văn, hình ảnh từ những trang kỷ niệm ấy, quả thật đã giúp tôi hồi xuân. Và cụ thể hơn, tôi đã biết và tìm đến cùng thi phẩm Bỏ Trường Mà Đi.

          Trên thị trường chữ nghĩa, bạn đọc tại Việt Nam, hình như còn mặn nồng với thi ca. Tại hải ngoại, nghe đâu chuyện này rất bi đát. Có lẽ vì vậy, những tập thơ được in trong nước, không chịu tìm đường xuất cảnh. Thế nhưng Bỏ Trường Mà Đi, từ ngàn dặm xa, đã đến được với tôi trong vóc dáng lành lặn, hoàn hão.

          Cầm hai-trăm-năm-mươi trang thơ trên tay, chưa đọc, tôi đã thấy sung sướng. Lật qua lật lại, màu tím nhạt cùng hai bóng nón lá, áo dài, như kéo gần tôi lại với tháng ngày đã qua. Dù không vội vã khỏa lấp đi nỗi bồi hồi, tôi cũng lật từng trang.

          Bỏ Trường Mà đi

          thơ Trần Hoan Trinh

          Trò Xưa thực hiện

          Ba dòng trên mỗi dòng bốn chữ cũng bắt chợt thành thơ. Bạn không tin, mời đọc lại. Thơ hay không thơ nằm ngay trong lòng bạn. Với tôi, quả rất nồng nàn. Có chăng cảm nhận khởi từ một quen biết mơ hồ ?

          Tác giả Trần Hoan Trinh, một tên gọi không lạ, dù tôi chưa được cái may mắn, tay bắt mặt mừng cùng anh một lần. Cần khai rõ và tin ngay, tác giả không là một học trò, mà là người chuyên đứng trên bục giảng. Bởi tôn trọng nội qui, tự đề ra khi viết bài, tôi đã vô phép gọi anh, thay vì gọi thầy hay ông cho phải phép. Thành thật xin lỗi.

         

          Người thầy làm thơ này với tên căn cước: Trần Đại Tăng, một cái tên nghe rất giàu sức nặng. Nhưng vóc dáng xem ra cũng trung bình. Người tầm thước, không mập, không gầy, không giống Từ Hải, nhưng rất Kim Trọng. Anh được nảy mần từ đất kinh thành vua nhà Nguyễn, vào ngày 03 tháng 8 năm 1937, nhưng vào bén rễ, sinh sống trên lòng đất, quân Pháp bắn tiếng súng đích thực đầu tiên vào Việt Nam. Đây là bản lý lịch, anh quen tay, tự khai khá rõ:

          “tôi lớn lên từ thằng bé con

          cả ngày đi hoang trên những cánh đồng

          hái trái, thả diều, bắn chim, bắt cá

          đêm ngủ thấy mình cứ hóa tiên ông

          tôi đổi thay làm đứa học trò

          sách vở sớm chiều nửa học nửa mơ

          lang thang phố phường tìm trăng đuổi bướm

          để một đêm buồn bỗng ngồi làm thơ

          rồi một ngày tôi trở thành thầy

          đứng trước bảng đen, tóc phấn bay đầy

          ngôi trường bình yên bên con sông nhỏ

          giữa tiếng giảng bài nhiều khi ngất ngây...”

                          (Một đời thầy, một đời thơ, trang 44)

     

          Thật tuyệt vời, thật đồng dạng với nhiều “nam nhi chi chí” một thời. Bắn chim. thả diều, bắt cá...tuổi ấu thơ của những thằng bé con Việt Nam sao mà đẹp thế. Và cái tuổi nhỏ của nhà thơ sao na ná... hư, giống tôi. Vừa học lại vừa mơ chả trách gì lớn lên phải làm thơ...tán gái. Có chút khác chăng là ở chỗ, tôi cũng có một thời gian ngắn, đứng trên bục giảng, nhưng chỉ tìm thấy ngất ngư chớ không được ngất ngây. Có lẽ vì vậy, tôi bỏ nghề gõ đầu trẻ khá sớm.Nghiệm ra rằng, thiên chức cao quí này, không phải ai cũng hoàn thành và hoàn thành tốt một cách hoàn hão. Trần Đại Tăng, ông thầy dạy toán trường Phan Châu Trinh, lừng danh một thời ở Đà Nẵng, trong một phút say thơ, đã thố lộ:

          “cái bảng đen trước mặt

          viên phấn nằm trên bàn

          ngoài sân em xõa tóc

          trên trời mây lang thang

          này các em các em

          hàm số ấy đồng biến

          con chim gì trên cây

          tiếng ca, trời xao xuyến

          đoạn thẳng này thẳng góc

          còn đoạn kia đoạn xiên

          chiều qua người yêu khóc

          mình nằm buồn cả đêm

          vòng tròn, ờ, vòng tròn

-         tròn như đôi mắt em

          tròn như đôi mắt em

          tròn như tình yêu em

          những đường cong đan nhau

          những đường cong khép kín

-         kín như vòng tay anh

ôm trọn vòng lưng em ...”

                (Dạy Toán, trang 32)

À ra thế. Đại số, hình học  đâu có gì khô khan, đâu có gì mực thước. Vừa giảng bài vừa nhớ người yêu. Biết đâu người yêu ngồi ngay trước mặt. Biết đâu người yêu “ ... đến lớp không thuộc bài/ bị điểm không trong sổ/ nước mắt cứ chảy dài”. Biết đâu người yêu “... sách vở lem luốt mực/ bài làm được gì đâu/ thường lặng thinh cắn bút”; biết đâu người yêu “... áo quần luôn xốc xếch/ thầy thương em trẻ con/ hay vò đầu vuốt tóc...” 

                                                                              (Ngày Xưa Ngày Nay, 58).

          Từ tình thầy trò, bước qua tình yêu nam nữ, đâu có gì cách trở chia ngăn. Ranh giới đạo đức đông phương được tháo gỡ dễ dàng, nếu có chân tình. Đức tính này, có sẵn trong trái tim con người dạy toán biết làm thơ, Trần Đại Tăng. Bởi biết làm thơ, nên anh không thể không lãng mạn, vẩn vơ trước hình ảnh:

          “... em cắn bút bâng quơ

          tóc nghiêng bờ vai nhỏ

          tiếng chim như hững hờ

          mơn man làn môi đỏ

          trời bỗng dưng se lạnh

          áo mỏng chừng phong phanh

          tiếng chim theo chiếc lá

          vừa nuối tiếc xa cành...”

                      (Tiếng Chim Ngoài Cửa Lớp)

          “cô học trò nho nhỏ

          sáng đi học một mình

          chân tung tăng đường cỏ

          lòng rộn ràng tiếng chim

          cô học trò nho nhỏ

          có má lúm đồng tiền

          mơ màng bên cửa lớp

          xinh như một nàng tiên

          cô học trò nho nhỏ

          đôi mắt đẹp buồn buồn

          môi như hoa hồng đỏ

          trông sao mà dễ thương

          cô học trò nho nhỏ

          mái tóc xõa dài dài

          thả bay theo trời gió

          cho sân trường liêu trai

          cô học trò nho nhỏ

          chiều qua phố một mình

          thương ai mà giận dỗi

          cứ làm hoài mặt nghiêm...”

                        (Cô Học Trò Nhỏ)

          Cũng bởi biết làm thơ, nên tiếp tục không thể không trưng dụng cái lợi khí tay trái của mình, anh nhờ vần điệu tỏ tình:

         “ cô học trò nhỏ ơi

          thơ tôi không đủ lời

          em là vầng trăng tỏ

          giữa mênh mông cuộc đời”

                          (Cô Học Trò Nhỏ)

          Lời tỏ tình kín đáo, nhưng đầy đủ, khôn khéo quá. Chính nhờ cái bóng gió của thơ, gói nửa kín, nửa hở lòng chân thật, nên cuối cùng đã góp thêm một ngày tuyệt vời vào kho tình nhân loại:

          “...em nhớ nhiều

          thầy có biết không

          một hôm thấy thầy lang thang trên sân

          em lên bàn thầy em tìm trong cặp

          đọc bài thơ tình thầy mới viết xong

          bài thơ tình đưa em vào đời

          biết giận biết buồn từ đó thầy ơi

          hết còn là cô học trò tinh nghịch

          em lớn lên thành thiếu nữ mất rồi...”

                                            (Huyền Thoại, 29)

          Cảm ơn những cô học trò đa tình, rộng lòng. Bằng những ánh mắt, những nụ cười hay đến cả những cái háy, cái nguýt, cái trề môi... cũng là những gợi mở cho các chàng si tình. Những cuộc tình học trò, kể cả những dấu yêu giữa thầy và trò, xưa nay vẫn là những cuộc tình đẹp. Nhà thơ Trần Hoan Trinh, có lẽ đã thi vị hóa những gì ông sở hữu, để gởi đến chúng ta bài thơ Chuyện Tình Học Trò:

          “ năm học ấy em bước chân vào lớp

          chào thầy xong đi vội vã đến bàn

          có người thấy cả hồn mình choáng ngợp

          như bất ngờ chìm đắm giữa hào quang

  

          em e thẹn ngỡ ngàng nhìn xuống lớp

          mắt to đen và đôi má ửng hồng

          bàn tay ngọc vô tình đưa vuốt tóc

          gió bềnh bồng trên hai áng mi cong

          em nhẹ nhàng mở cặp vở học sinh

          dáng thơ ngây và hồn nhiên đến lạ

          tà áo trắng khép đôi chân bé nhỏ

          vòng lưng thon mềm mại đẹp hiền hòa

          buổi học chiều tiếng thầy giảng thiết tha

          lơ mơ mộng có học hành chi được

          cứ mải mê nhìn em ngồi phía trước

          tóc dài đen xõa kín cả bờ vai

          thầy gọi em lên bảng sửa bài

          bỗng cuống quít như tên mình thầy gọi

          theo từng chữ từng lời em nói

          phấn tay em mà tay ai lại run run

          ai quay lui có bắt gặp mắt ai không

          đang ngây dại ngắm nhìn em say đắm

          em mỉm cười rạng ngời ánh sáng

          đẹp vô cùng như một đóa phù dung

          rồi si mê đến hết cả mùa đông

          cả mùa xuân và mùa hè năm ấy

          lòng ấp ủ một tình yêu bỏng cháy

          giữa trần gian như có một thiên đường

         mùa thu sau em không trở lại trường

         cả mùa thu sau mùa thu sau nữa

         để một người cứ mỏi mòn chờ đợi

         cây phượng dài bên cổng cũng bâng khuâng

         em có bao giờ nhớ lớp xưa không ?

         nhớ bạn nhớ thầy nhớ bàn nhớ ghế

         nhớ sớm mưa giăng, nhớ chiều nắng xế

        nhớ sân trường áo lụa trắng bay bay

         có bao giờ em nhớ tay trong tay

         chạy nhảy tung tăng, nói cười rối rít

         nhớ những bài thơ tình thắm thiết

         trên hành lang đứng viết tặng nhau

         và thế đó một mối tình đầu

         đành câm lặng theo thời gian khép kín

         nhưng xa cách dẫu đầu sông cuối biển

         tận đáy lòng họ vẫn nhớ nhau

         mối tình học trò nào có gì đâu

         nhưng bất tử và muôn năm vẫn mới

         gặp một lần nhưng một đời chờ đợi

         và vấn vương cho đến phút tàn hơi

         mối tình học trò đẹp như ánh mặt trời

                                                       (trang 16)

          Cô học trò trong bài thơ là ai ?, tôi không còn nhớ. Nhưng cái cậu chợt giật mình tưởng như bị thầy gọi tên, và run vì những bụi phấn tay người, quả đúng là... tôi. Cũng đúng là bạn nữa, những cậu choai choai một thời trung học. Nhà thơ Trần Hoan Trinh chắc hẳn đã từng bước qua giai đoạn này, nên giải bày y như thật. Làm sao không thật được chứ, khi những rung động, những phút bất thần ‘yêu em là một tình cờ’ bao giờ cũng giống nhau.

          “...bằng bước nai con, hồn bướm rừng

          gặp mình tôi bỗng thấy mùa xuân

          mình qua tôi cúi đầu không nói

          để nhớ len vào buồn mênh mông”

                                                    (Thỏ Thẻ)

          Một người giàu thơ như Trần Hoan Trinh, đương nhiên phải dành cho người mình yêu, những cánh hoa tình thắm tươi nhất. Thật tình, nếu không có bài viết của Trò Xưa Phan Thu Hà, (một nhan sắc của Đà Nẵng ngày nào), đóng góp ở những trang cuối, tôi cũng không biết bài Phương Thơ đã có mặt từ lâu, và được dành tặng riêng em gái một người bạn cũ của tôi, anh Lê Thái Giá. Bóng hồng trong thơ cũng chính là nàng thơ, nàng tiên, của Trần Hoan Trinh.Trò Xưa Phan Thu Hà kể chuyện phát hiện ra nhân tình của ông thầy rất dí dỏm, gọn nhẹ:

           “... Mùa thu hôm nay mây trắng bay mù

           trong suối mắt mùa thu rất tím

           xin để tôi về kết hương kỷ niệm

           nhớ thương suông cho đến thuở bạc đầu

                                                                              (Tạ Từ)

          “... Từ ai đã cho nguồn cảm xúc diệu vợi khiến ông thầy toán của chúng ta ‘biến đổi được những định lý, định đề’ thành những vần thơ trên ?

          Nhớ Đà Nẵng xưa, một ngày đầu thu, buổi mai trời chớm lạnh, lớp đệ nhị A gặp thầy và cô học trò hiền hiền của lớp trong hai chiếc áo laine mỏng, cùng kiểu và cùng một màu xanh lá cây nhạt, cho chúng tôi mường tượng đoán Phương Thơ của thầy từ đây

          Phương !

          duyên tình diễm ảo

          nét đoan trang băng trinh nếp áo

          chim yêu trên khoé mắt thơ ngây

          Phương

          đợi em đã lâu

          dáng bồ liễu thanh thanh

          vẻ trầm tư kín đáo

          nét hoa cười tha thiết đượm trên môi”

                                                                   (Phương Thơ)

          Đó chính là hình ảnh “nàng thơ” của thầy hay là Quý Phẩm của Một Thời Phan Châu Trinh....”

          Quí phẩm ở đây là một Quý Phẩm có da thịt, có linh hồn. Còn những bài Thỏ Thẻ, Nao Nao, Tóc Thả Xuống Thành Thơ vv... hy vọng cũng khởi đi từ một dáng thanh xuân trong thơ Trần Hoan Trinh.

     

          Trường trung học Phan Châu Trinh Đà Nẵng, một ngôi trường có tầm vóc của miền trung, nói riêng, của cả nước, nói chung. Dưới cái thanh thế lộng lẫy, uy nghi của một nhà cách mạng dân tộc, trường Phan Châu Trinh đã đào tạo được nhiều thế hệ thành đạt, hữu dụng cho tổ quốc. Tuyệt vời hơn nữa, từ vuông sân trường này những cuộc tình đẹp, nở hoa kết trái. Đã có rất nhiều cặp Thanh Thảo - Trương Duy Hy, Lê Qúy Phẩm - Trần Đại Tăng... Dĩ nhiên cũng không thiếu những ngậm ngùi, chua xót đủ để cho đời một số nhà thơ, nhà văn, họa sĩ, nhạc sĩ. Tôi rất thèm trích dẫn ra đây một số thơ văn tiêu biểu. Nhưng lại thôi, để xin lạc đề, cung kính cảm ơn thầy hiệu trưởng Nguyễn Đăng Ngọc, dưới bút hiệu Hoàng Nguyễn, đã tỏ lòng thương nhớ và ghi nhận sự trưởng thành của nhiều thế hệ học sinh Phan châu Trinh, qua bài tâm tình cùng Những Người Bạn Trẻ (chắc quý bạn đã được đọc từ tạp chí Thế Kỷ 21)

          Tôi đã lướt qua một số thơ tình lứa đôi trong Bỏ Trường Mà Đi, nhưng những cụm hoa đó, theo tôi, không phải là giá trị duy nhất, đích thực của tập thơ Trần Hoan Trinh. Tình cảm một đời với phấn trắng, bảng đen mới chính là chân dung của thi phẩm này.

          “ta đến khi tóc xanh

          ta về khi tóc bạc

          này, mai trên trường xưa

          có một người thiếu mặt

          ta đến hồn như trăng

          ta về lòng như suối

          cây sao già trên sân

          ngươi thua ta một tuổi

          bước đi trên hành lang

          bước đi trong lớp học

          cộng lại bằng con đường

          nối vòng quanh trái đất

          ta đã nói triệu lời  

          ta đã viết triệu câu

          bóng hình ta khắp nơi

          từng góc tường đóng bụi

          ta lặng lẽ âm thầm

          bốn mươi năm cửa lớp

          còn gì cho ta đây

          những ngày dài cỏ mục ?

          tiễn ta về hôm nay

          hàng cây xanh cúi mặt

          gốc phượng hồng ngẩn ngơ

          học trò thì đâu mất

          ơi tượng đồng lặng câm

          người vô tri vô giác

          sao hiểu được lòng ta

          như sóng triều dào dạt

          ơi phấn trắng bảng đen

          thôi cũng đành vĩnh biệt

          rồi năm tháng cuối đời

          chắc nhớ người tha thiết

          mai có ai khóc ta

          khi về thăm trường cũ

          cứ nhìn mây lưng trời

          lắng tai nghe gió thổ

          ta đến khi tóc xanh

          ta về tóc đã bạc

          đóa hồng nào cho ta

          sao đóa hồng tím ngắt”

                                            (Bỏ Trường Mà Đi)

          Tâm sự man man buồn của cuộc chia tay này, không nhuốm vẽ đau đớn, nhưng xót xa vô hạn. Ta đến khi tóc xanh, ta về khi tóc bạc, rồi lặp lại ta về tóc đã bạc, một xác định, một nhìn nhận chua xót đến não lòng. Ở đây còn cho thấy cái hoa tay đặt câu, dùng chữ của tác giả. Một đời người dài được mấy lần bốn mươi ? Nỗi tiếc nuối rõ ràng lấp ló đâu đó, trong cái nghi ngại, ta thán. Làm sao có thể không hồi tưởng tuổi thanh xuân lặng lẽ vụt qua. Ngày tiếp ngày, không nhận dạng được bước chuyển động của thời gian, nhưng rồi cái đến đã đến. Không tự hào mà là một lần soi thấy mình trung trực: ta đến hồn như trăng, ta về lòng như suối. Đến đi vẫn luôn luôn trong sáng, nhẹ nhàng. Những chút gì còn đọng lại khắp nơi, ngay trên những giọt bụi ? Dù có được thăng hoa vẫn không thể xóa ngậm ngùi. Hàng cây, gốc phượng, phấn trắng bảng đen, rõ ràng đã dùng tấm lòng để thay bàn tay vẫy. Có cúi mặt, có ngẩn ngơ, có lặng câm... thơ đều nhìn rõ hết. Cảm ơn những chân tình. Người ra đi, đang lắng tai nghe lại những mẩu vụn kỷ niệm, qua tiếng thơ sâu thẳm của chính mình. Cả một đời dạy học dài bốn mươi năm, một lượng thời gian tưởng chừng đã đủ đi vòng quanh trái đất bước đi trên hành lang/ bước đi trong lớp học/ cộng lại bằng con đường/ nối vòng quanh trái đất , nhưng rõ ràng trong phút giây đó, người thơ không đi qua khỏi những buồn phiền trong lần chia tay vĩnh viễn. Bốn câu thơ giản dị, nhưng thật đẹp trong một liên tưởng tạo hình ảnh rất thơ.

          Với mười đoạn ngũ ngôn, người thầy giáo bỏ cuộc chơi, đã dàn trải đủ và hết lòng mình. Thú thật, lâu nay tôi đọc thơ Trần Hoan Trinh không được kỹ.  Cũng may vẫn còn đủ thời giờ đọc lại và gặp được những thú vị như hôm nay. Có một nhận xét, theo chủ quan của tôi: Trong đoạn 7, nếu tác giả hướng cảm xúc và suy nghĩ qua một chiều khác, có thể, với riêng tôi, sẽ thoải mái hơn. Bởi vì tượng đồng ở đây, tuy thực chất vốn vô tư trung trực như tác giả viết, nhưng là hình tượng của một nhân vật cách mạng, đang là biểu tượng cho ngôi trường.  Tại sao chúng ta không tưởng tượng, để nhìn thấy linh hồn của bức tượng. Linh hồn đó lại biết ngậm ngùi, cảm thông với những lời an ủi vô âm. Hồn thơ của đoạn này chắc sẽ giàu hơn, đậm đà hơn.

         

         Trần Đại Tăng đã thật sự chia tay với nghiệp giáo chức. Nhưng Trần Hoan Trinh vẫn tiếp tục ở lại với mái trường. (“... người ra đi nhưng lòng còn ở lại / nên thơ tôi cứ mãi mãi ngậm ngùi...”. ) Một mái trường suốt đời làm thầy, anh gắn bó chung thủy, “ôi ngôi trường thân yêu /cả một đời ở đó” nhưng“vẫn còn thấy chưa nhiều / vẫn còn nghe mới lạ” bởi vì ngôi trường đó “... là hơi thở/ đã nuôi sống tình anh”.

          Cũng từ mái trường đó, Trần Hoan Trinh cùng bạn đồng nghiệp, cùng đám học trò qua nhiều niên khóa khác nhau, dựng nên được “một thời Phan Châu Trinh” lấp lánh những kỷ niệm: “... anh chợt thấy sáng nay trong nắng lạ / cả một thời vang bóng Phan Châu Trinh qua” với một Trần Đình Quân (nhạc sĩ) xanh xao ủ rũ, với “những khuôn mặt ghen hoa thẹn nguyệt/ Thu Liên, Thu Hà, Qúy Phẩm, Bích Quân” cùng những tên gọi thân tình:Tâm Nguyên (tiếng hát học trò), Trần Ngọc Châu, Nguyễn Đình Nghĩa, Liên Phượng (Nguyễn thị) Duy Nhân (Phan Chánh Dinh), Luân Hoán (Lê Ngọc Châu), Hà Nguyên Thạch (Nguyễn Văn Đồng), Phan Nhật Nam, Lệ Hằng, Nguyễn Bá Trạc...

          Cái hạnh phúc của Trần Đại Tăng, cái hãnh diện của Trần Hoan Trinh, nằm ở chỗ, môn đồ của anh thương yêu anh. Những người không trực tiếp được anh giảng dạy cũng một mực kính quí. Tình cảm này một phần do lễ giáo, một phần từ cái thực tài lẫn đạo đức. Anh lãng mạn nhưng nghiêm túc, đứng đắn. Anh mơ mộng, nhưng yêu nghề, tròn bổn phận làm thầy. Hai cánh tay, hai nghiệp dĩ như luôn luôn tương trợ nhau. Nhờ vậy, ngòi bút Trần Hoan Trinh thật sung sức, gieo trồng trên cánh đồng văn học, những nụ thơ thời học trò, hơn hẳn những người làm thơ khác. Khởi đầu tập thơ là Chiều Một Mình Sân Trường, dẫn theo những Tháng Năm Huyền Thoại, Chuyện Tình Học Trò, Xin Chào, Thưa Thầy Còn Nhớ Con Không, Tóc Trắng Sân Trường, Bỏ Trường Mà Đi, Cho Em Một Cành Phượng Đỏ, Huyền Thoại, Dạy Toán, Lời Buồn Bên Lớp Học Chiều, Chiều Đi Qua Trường, Một Đời Thầy Một Đời Thơ, Một Chiều Về Thăm Trường Cũ, Tấm Bảng Đen, Thoáng Buồn, Hoa Phượng, Ngày Xưa Ngày Nay, Có Một Ngôi Trường Có Một Tình Yêu, Học Toán, Tiếng Chim Ngoài Cửa Lớp, Nói Gì Với Em, Điểm Không Điểm Mười, Cúi Đầu, Bài Thơ Học Trò, Lang Thang Cửa Lớp Sân Trường, Con Ong Làm Tổ, Được Tin Người Bạn Chết Trên Bục Giàng, Cô Học Trò Nhỏ, Bỏ Lớp Mà Đi, Chiều Trên Sân Trường, Bài Ca Bẻ Phấn, Một Lần Đi, Thơ Viết Bên Cửa Lớp Trường Tư, Buổi Học Cuối, Một Thời Phan Châu Trinh... Chỉ đọc những tựa bài nêu trên, những ai đã từng có những tháng năm với sách đèn, chắc đều tưởng như gặp lại một chút gì đó thân thương của riêng mình.

          Bỏ Trường Mà Đi, không chỉ qui tụ những bài thơ đậm đà hương bút mực, mà còn rất phong phú trong nhiều nội dung khác. Những suy tư về cuộc đời, về thân phận cũng được tác giả diễn đạt dưới một phong thái giản dị, không cầu kỳ. Dòng thơ như một mạch nước, có lúc êm đềm, có lúc gợn lên những thao thức nhẹ nhàng, sâu lắng. Sẽ rất là vu vơ mơ hồ, nếu không trích dẫn đôi bài tiêu biểu:

          “Xin khép lại một trang đời mộng ảo

          vẫy tay chào năm tháng đã đi qua

          mai anh về như con chim trốn bão

          đứng co mình nhớ biển rộng trời xa”

                                                  (Bài Du Ca Cuối Cùng)

       

          “mình về bỏ đó chiêm bao

          không còn bụi phấn bám vào tóc sương

          áo em bay trắng đêm buồn

          tiếc ngơ ngẩn một thiên đường đã xa”

                                                (Còn Đó Nỗi Buồn)

          “... ta một đời tỳ khâu

          đi lang thang khất thực

          sao trên từng bước đau

          Tâm vẫn không tỉnh Thức...”

                                                 (Giọt Thiền)

          “...anh kà du tử

          đứng trên phố buồn

          nghe lòng như sóng

          trôi vào hoàng hôn...”

                                             (có 1 con đường bên 1 dòng sông)

        

          Bỏ Trường Mà Đi không phải là tác phẩm đầu tay của ông thầy dạy toán đa tình. Anh đã có khai trong Tự Khúc : “ta đến hai tay không/ ta về hai tay trắng/ chẳng có gì mang theo/ ngoài chút tình nghĩa nặng...” Nhưng, hình như trong gói hành lý, anh đến với trung học Phan Châu Trinh, còn có tập thơ đầu tay, Tôi Khóc Em Cười. Nghiệp thơ của anh, có thể khởi đi từ đất thần kinh, nhưng chắc chắn vững mạnh nhờ khí hậu thơ Đà Nẵng, Quảng Nam. Hẳn thế, nên Trần Hoan Trinh còn có thi phẩm “Tóc Trắng Sân Trường” trước khi “Bỏ Trường Mà Đi”

          Điểm sau cùng, tôi không thể bỏ qua. Đó là những đóng góp tình nghĩa, bằng các bài viết, của những khuôn mặt được gọi là Trò Xưa. Từ một Phan Nhật Nam nổi tiếng với nhiều tác phẩm văn học, đến những tay viết ngọt ngào và chín chắn như trò xưa Phan Thủy, trò xưa Phan Thu Hà, trò xưa Nguyễn Hữu Viện, trò xưa Lê Thị Thanh Sơn, trò xưa Phan Thái Yên Thy... Bài thay lời tựa tuy hai chữ trò xưa không kèm theo một quí danh nào. Nhưng qua vóc dáng chữ nghĩa có thể đoán được người viết bài, đi lại đã nhiều trong lãnh vực cầm bút. N ?. T?... dù là ai, cái tình bày tỏ kia mới đáng quí.

          Cảm ơn thầy Trần Đại Tăng, cảm ơn nhà thơ Trần Hoan Trinh, cảm ơn đôi mắt trên đoạn đường Đống Đa, cảm ơn Nguyễn Hữu Viện, Thu Hà, Phan Thủy, Yên Thy, Thanh Sơn, Phan Nhật Nam...

          Tôi thật tình thèm viết hai chữ “trò xưa” phía trước tên mình, để kết thúc những dòng ba hoa. Nhưng thật mắc cở, bởi thực chất, tôi chỉ được “xưa” có một nửa. Thầy và các bạn hiểu ra rồi đó.

Hà Khánh Quân

(10g 18’ ngày 03-9-2009)